Chuyên gia đổi mới AI Pascal Bornet chia sẻ về 3 kỹ năng cần thiết để làm việc thành công trong tương lai

Một trong những đam mê chính của tôi là sử dụng công nghệ để làm cho thế giới trở nên nhân văn hơn. Tôi tin rằng việc sử dụng công nghệ đúng cách có thể cải thiện tính nhân văn của chúng ta bằng cách cải thiện sức khỏe, giáo dục và công việc. Chúng ta dành nhiều thời gian trong đời để làm việc, nhưng dựa trên một khảo sát nhân viên, hơn 85% nhân viên không thấy thỏa mãn với công việc của họ. AI có thể giúp chúng ta tiến lên từ người lao động trí óc thành người lao động có kỹ năng chuyên sâu. 

Có ba loại công việc chúng ta làm hàng ngày mà công nghệ có thể có tác động hoặc thay đổi hoàn toàn. Khoảng 1/3 các nhiệm vụ công việc của chúng ta — các cuộc họp và email không năng suất và không có tác động gì — có thể được loại bỏ. 1/3 số công việc chúng ta làm — hoạt động giao dịch, lặp lại, việc hậu cần tẻ nhạt — có thể được tự động hóa.

Khi loại bỏ hoặc tự động hóa phần lớn công việc, chúng ta có thể tập trung vào các hoạt động cần trí tuệ. Đây là công việc mà chỉ con người chúng ta mới có thể thực hiện: đưa ra thông tin chuyên sâu, thúc đẩy cộng tác và đưa ra quyết định. Ở đây, vai trò của công nghệ là giúp đỡ chúng ta phát triển thêm các ý tưởng. 

Tôi đã thấy một số trường hợp sử dụng tuyệt vời từ các công ty chỉ trong mấy tháng gần đây. Ví dụ: trong lĩnh vực tiếp thị, một nhóm có thể sử dụng các mô hình ngôn ngữ lớn để tạo ra các tin nhắn cá nhân hóa cho khách hàng. Nhóm tài chính có thể dùng công cụ này để tóm tắt hàng trăm trang báo cáo tài chính từ các chi nhánh. Tôi đã thấy một phòng nhân sự xây dựng hoạt động đào tạo cá nhân hóa cho nhân viên trong công ty. Cá nhân tôi dùng công cụ này hàng ngày để nghiên cứu và sáng tạo ý tưởng.

Điều tôi thích về AI tạo sinh là công cụ này cho phép chúng ta thảo luận với công nghệ. Nhưng mô hình ngôn ngữ lớn không hiểu ý nghĩa của điều chúng đang nói. Khi bạn dùng ChatGPT, công cụ này dường như đang giao tiếp với bạn, dường như biết nhiều thứ, nhưng thực tế chỉ đang thu thập các từ và ghép chúng lại với nhau. Nên chúng ta cần nhận thức được thông tin không chính xác hoặc không nhất quán đi ra từ những hệ thống này, vì nói cho cùng thì chúng là các hệ thống toán học.

Đúng, chúng ta cũng cần nhận thức được những câu trả lời có thể cho thấy thiên kiến. Ví dụ: nếu bạn yêu cầu ChatGPT kể một câu chuyện về một bác sĩ, nó sẽ dùng từ “anh ấy” hoặc “ông ấy”, ám chỉ bác sĩ là nam giới. Những mô hình này được đào tạo dựa trên dữ liệu con người, nên bất kỳ thiên kiến nào con người chúng ta có đều sẽ được thể hiện. Chúng ta cần đảm bảo dữ liệu chúng ta sử dụng không chỉ đến từ một nguồn. Sẽ có ích khi lưu ý đến các thiên kiến của con người và cẩn trọng khi xem xét các kiểu mẫu dữ liệu. Đó là lý do vì sao chúng ta cần quan tâm và phát triển tư duy phản biện.

Có 3 kỹ năng chúng ta cần xây dựng trong kỷ nguyên mới này và tư duy phản biện là một trong số đó. Có một điều chúng ta có thể làm mà công nghệ không thể, đó là đặt câu hỏi về thông tin được đưa ra cho chúng ta. Chúng ta có thể hỏi: “Làm thế nào để đảm bảo điều này đáng tin cậy? Thông tin này có cho chúng ta thấy bức tranh toàn cảnh không?” Tư duy phản biện là điều chúng ta cần hơn bao giờ hết khi nhận thông tin có thể đúng hoặc không đúng. Chúng ta cần có khả năng phản biện, đặt câu hỏi.

Kỹ năng thứ hai là xây dựng mối quan hệ. Máy tính sẽ không bao giờ có thể làm điều này tốt hơn chúng ta vì chúng ta có sự đồng cảm để biết người khác mong đợi điều gì.

Kỹ năng thứ ba là sự sáng tạo — và tôi đang nói đến sự sáng tạo thật sự, chứ không phải điều mà các mô hình ngôn ngữ lớn làm. ChatGPT có thể kể một câu chuyện bằng cách kết hợp các thành phần có sẵn khác nhau. Sáng tạo tức là tạo ra các thành phần mới. Đó là điều chúng ta làm với trí tuệ của mình, nhưng cũng liên quan đến cá tính, hoàn cảnh, các đặc điểm cụ thể khiến chúng ta trở nên đặc biệt. Chúng ta tạo ra điều mới lạ và trí tuệ nhân tạo không thể làm điều đó.

Điều này đã diễn ra trước đây trong lịch sử loài người. Công nghệ mới được phát minh ra và tạo nên sự dư thừa, nhưng nó cũng tạo ra nhiều việc làm hơn. Một số người tin là không có lý do để nghĩ rằng kỷ nguyên đổi mới AI này sẽ có gì khác biệt. Chỉ là một sáng kiến tự động hóa nữa.

Nhưng cũng có một trường phái khác cho rằng lần này sẽ khác. Trước đây, chúng ta có thời gian để đào tạo lại bản thân theo những chủ đề mới. Lần này, mọi thứ diễn ra quá nhanh. Các khả năng của trí tuệ nhân tạo đang phát triển theo cấp số nhân và chúng ta cần theo kịp, cần thích ứng, cần học cách học hỏi trong thế giới ngày càng phức tạp.

3 kỹ năng mà chúng ta nói đến ở trước — tư duy phản biện, xây dựng mối quan hệ và tính sáng tạo — sẽ giúp nhân viên ít có khả năng bị thừa thãi khi có sự hiện diện của công nghệ. Nhưng trình độ chúng ta cần để xây dựng những kỹ năng đó gần như tương đương việc tái tạo chúng một lần nữa. 

Công nghệ sẽ tạo thêm giá trị bằng việc làm các tác vụ lặp lại tốt hơn, nhanh hơn và bằng cách tăng cường thêm cho con người. Tôi hy vọng là chúng ta chia sẻ giá trị đó một cách công bằng thông qua các cơ chế như Thu nhập cơ bản phổ thông. Chúng ta không muốn một tương lai mà chỉ người giàu hưởng lợi và làm giàu cho họ từ công nghệ. Tương lai có mặt công nghệ thuộc về tất cả mọi người và không ai đáng bị bỏ lại phía sau. Và điều tốt là công nghệ sẽ giải phóng chúng ta khỏi các tác vụ tẻ nhạt, vì vậy thế giới công việc trong tương lai có thể cần chúng ta làm việc ít hơn. Nhờ đó, chúng ta có nhiều thời gian hơn cho việc giải trí, gia đình, bạn bè — về căn bản là những điều làm nên tính người của chúng ta!

Tôi vô cùng biết ơn Pascal đã chia sẻ góc nhìn chuyên sâu của ông với chúng ta. Nếu bạn muốn nghe thêm về cuộc đối thoại của chúng tôi và tìm hiểu cách các khách hàng của chúng tôi đang kết hợp AI vào công việc của họ, hãy xem Hội nghị thượng đỉnh về chuyển đổi công việc theo yêu cầu của chúng tôi.